Zweepslag

Een zweepslag is een acute spierscheuring, meestal in de kuit. Het kan gaan om een kleine verrekking tot aan een totale scheur van de spier.

Een zweepslag kan in alle spieren optreden maar komt het meest voor in de kuit- of in de boven-beenspieren.
De scheur zit vaak op de overgang van het spier- naar het peesweefsel.
Een spier bestaat uit spierweefsel en bindweefsel.
Het bindweefsel zorgt voor de aanhechting tussen de spier en botten.
Vaak zijn bij een zweepslag zowel het spierweefsel als het bindweefsel beschadigd.

Tijdens een activiteit is er plotseling, op het moment dat er een spierscheuring ontstaat, een felle pijnscheut in de kuit, die voelt als een slag van een zweep. Vandaar de naam ‘zweepslag’.
Daarna is het meestal onmogelijk om door te sporten of om op het desbetreffende been te staan.
Behalve pijn is er ook sprake van zwelling, een blauwe plek en van functieverlies van de aangedane spier.
De blauwverkleuring van de huid, kan zich op een andere plaats bevinden, dan waar de zweepslag is ontstaan. Meestal zit deze wat lager, omdat door de zwaartekracht, de bloeduitstorting naar beneden wordt geduwd.
Ook kan bij een ernstige scheuring, een knappend geluid te horen zijn.
Na enige tijd zal meer algemene pijn voelbaar zijn, vooral wanneer er spanning op de spier wordt gezet.

Een zweepslag ontstaat meestal door een plotselinge beweging, zoals bij sporten met onverwachte bewegingsveranderingen, bijvoorbeeld bij springen, sprinten, of afzetten, of bij tennis, basketbal en voetbal.
Door de plotselinge bewegingsverandering kan er een te hoge belasting op een spier ontstaan, met een spierscheuring tot gevolg.
Een plotselinge overbelasting kan ook ontstaan door een ongeluk of val.
Langdurige overbelasting kan ook indirect de oorzaak zijn. Hierdoor ontstaan kleine scheurtjes in de spier, die een grotere spierscheuring tot gevolg kunnen hebben.
Leeftijd kan eveneens een rol spelen. Op latere leeftijd kan spierweefsel namelijk in sterkte afnemen (degeneratie).

Gedurende de eerste 48 uur na het ontstaan van de zweepslag is het verstandig om de aangedane plek te koelen met ice-packs. Als daarna weer zonder pijn, of met duidelijk minder pijn, kan worden bewogen, dan gaat het waarschijnlijk om een lichte blessure. Spierversterkende rekoefeningen voor de kuitspieren en oefeningen om de enkel losser te maken kunnen dan worden ingezet om het herstel te bevorderen.

Zweepslag geneest meestal binnen 2 tot 12 weken, afhankelijk van de ernst van de blessure en de persoonlijke situatie en herstelt meestal vanzelf.
Met een opbouwend oefenprogramma kan het herstel worden bevorderd.

Mannen hebben vaker last van zweepslag dan vrouwen.

Het dragen van een sportcompressiekous zorgt voor een verbeterde doorbloeding, wat het herstel bevordert.
Vocht en afvalstoffen worden hierdoor sneller afgevoerd. Het beschadigde weefsel kan sneller herstellen en de belasting op de spier zal wat afnemen. Dit maakt ook beweging minder risicovol.

Als de pijn minder wordt probeer dan lichte losmakende bewegingen van de enkel in alle richtingen uit te voeren.
Ook rekoefeningen kunnen het herstel en de beweeglijkheid van de kuitspier en de voet stimuleren. Sla een handdoek om de voorkant van de voet en trek de voet langzaam naar uzelf toe. Een lichte pijn tijdens het rekken is geoorloofd.
Bouw de belastbaarheid langzaam op.

• Koude, vochtige weersomstandigheden
• Onvoldoende en eenzijdige training
• Harde ondergrond
• Slecht schoeisel
• Onvoldoende warming-up
• Het maken van ongecoördineerde en explosieve bewegingen
• Piek-overbelasting van de spier
• Langdurige overbelasting van de spier
• Te hoge belasting van koude spieren
• Te hoge belasting van korte spieren
• Degeneratie van het spierweefsel door ouderdom
• Trauma

• Korte, felle pijnscheut
• Soms is een knappend geluid te horen
• Niet meer kunnen lopen
• Op de tenen staan is pijnlijk
• Pijn bij aanspannen en rekken van de kuitspier
• Zeurende pijn
• Pijn bij palpatie
• Lichte zwelling in de kuit
• Bloeduitstorting
• Functie verlies van de aangedane spier
• Spier kan tijdelijk niet meer worden gebruikt 
• Krachtverlies in geval van een of meer ernstige spierscheuringen

• Leg uw been omhoog
• Koel binnen 24 uur met een ice-pack
• Beperk de zwelling, met een drukverband of een kuitbandage
• Leun niet op het been
• Belast de spier zo weinig mogelijk
• Maak gebruik van loopkrukken
• Masseer de spier niet
• Draag sportcompressiekousen
• Doe de rek- en de enkel losmakende oefeningen zoals is geadviseerd

• De podotherapeut onderzoekt uw klachten
• Het klachtenpatroon kan duiden op een achillespeesruptuur
• Bij twijfel zal echografie worden ingezet om dit uit te kunnen sluiten
• Er wordt een analyse gemaakt van uw looppatroon en de druk van uw voeten
• Medical taping kan worden toegepast voor directe pijnverlichting
• Om krachtig op het pijnlijke gebied in te kunnen werken, kan manuele therapie worden ingezet
• Corrigerende podotherapeutische inlegzolen kunnen worden gemaakt, toegespitst op uw persoonlijke situatie
• Een advies over de belastbaarheid van uw kuit/enkel kan worden gegeven
• Daarnaast wordt een (sport)schoenadvies gegeven met speciale aandacht voor de hakhoogte, zoolmateriaal, ballijn, stabiliteit bovenwerk, stevig contrefort, etcetera
• Een hakverhoging kan nodig zijn om de kuitspier te ontlasten en zo nog niet op volledige rek te laten komen
• Er kunnen rekoefeningen en enkel losmakende oefeningen worden meegegeven, ter versterking van de kuitspieren en enkel
• Een evaluatiemoment volgt 6 tot 10 weken na het starten van de definitieve therapie

• Zweepslag herstelt meestal vanzelf
• Afhankelijk van de aard van de zweepslag, gering of ernstig, kan het herstel 2 tot 12 weken duren
• Als de pijn minder wordt kan met oefeningen het herstel worden bevorderd
• Het te verwachten resultaat is redelijk tot goed

• Na het herstel van de zweepslag kan fysiotherapie nodig zijn om u te helpen bij het opbouwen van uw sport activiteiten