Ulcus geïnfecteerd / niet-geïnfecteerd (zweer/wond wel of niet geïnfecteerd)

Ulcus is de medische term voor ‘zweer’. Het is een defect van de huid tot in het onderhuidse weefsel. Bij een ulcus is sprake van een al bestaande afwijking van de huid, een huid-defect. Een ulcus onderscheidt zich daarom van een gewone wond.
Er is weefselverlies opgetreden aan het oppervlak van de huid en deze klacht kenmerkt zich door een geringe neiging tot genezing.
Bij een ‘gewone’ wond is dat niet zo.

Er zijn veel verschillende vormen van ulcera (meervoud), waaronder een ulcus cruris (zweer aan het onderbeen).
Zo’n ulcus kan namelijk op verschillende lichaamsoppervlakken voorkomen. Denk hierbij aan de huid, de bekleding van de luchtwegen, het maag- en darmkanaal enz.

Het is een misverstand dat een open been alleen bij oudere vrouwen voorkomt. De aandoening komt bij mensen van alle leeftijden voor en zowel bij mannen als bij vrouwen. Wel is het zo dat ongeveer 65% van de mensen met deze aandoening vrouw is. De gemiddelde leeftijd ligt rond zestig jaar. Zonder behandeling zal de wond slecht genezen en dit kan ernstige gevolgen hebben.

Een zweer kan ontstaan door verschillende oorzaken, t.w.: 

• Vaak begint het met een kleine verwonding, bv. door stoten
• In het overgrote deel van de gevallen (maar niet altijd) is er sprake van een sterk gestoorde afvoer van het bloed uit het onderbeen, via de aders, door al jarenlang bestaande spataders of door een eerder doorgemaakte trombose in het been (veneuze insufficiëntie)
• Atherosclerose 
• Auto-immuunziekten, zoals IBD (Inflammatory Bowel Disease) een chronische darmontsteking, waarvan Colitis Ulcerosa en de Ziekte van Crohn de bekendsten zijn, of reuma en soms ook bij kanker
• Diabetes kan leiden tot een diabetische voet, als gevolg van een verminderde afweer
• Hartfalen
• Infectie door besmetting met een (ziekenhuis)bacterie
• Kou bij langdurige blootstelling kan leiden tot zweren op tenen en vingers, o.a. door het hebben van het fenomeen van Raynaud of wintertenen
• Oedeem
• Overgewicht
• Neuropathie (decubitus), waarbij de zenuwen zijn beschadigd en het gevoel is aangetast
• Reumatoïde artritis
• Bij Vasculitis (verzamelnaam voor ziekten, waarbij de wanden van de bloedvaten ontstoken raken) zoals bij de ziekte van Wegener en Morbus Behçet

• Een zweer kenmerkt zich door een ronde, krater-achtige wond, met grillige of scherpe wondranden
• De huid rond de wond kan gezwollen, gevoelig en rood zijn
• De huid kan ook schilferig zijn en jeuken
• De huid rondom de wond ziet er bruinig verkleurd uit en soms is er ook een witte vlek zichtbaar
• Ook kan er bij een zweer afscheiding of vochtverlies te zien zijn
• De wond is vaak bedekt met een gele laag
• Mensen ervaren veel pijn, ook in de nacht
• Soms kan er koorts optreden
• Tevens kan een zweer erg vies ruiken
• Er kan sprake zijn van oedeem in de enkels
• Genezing verloopt (meestal) erg langzaam

Er zijn 5 gradaties bij zweren te onderscheiden, van minder erg tot zeer ernstig, t.w.:

0.   een voorloper of een genezen zweer
1.   een oppervlakkige zweer
2.   een zweer, die zo diep is, dat het onderliggende huidweefsel, of het bot wordt blootgelegd
3.   vorming van een abces onder de huid
4.   lokaal gangreen (weefselsterfte) van de huid, een ledemaat of voet
5.   zeer uitgebreide weefselsterfte van een huidgebied of voet

• Helaas kunt u zelf niet veel doen aan het verminderen van de klacht, het is afhankelijk van de oorzaak hiervan
• Het is verstandig om uw huisarts te raadplegen voor advies 
• Verder is het goed om het verband voor de ulcus iedere dag te (laten) verwisselen en voldoende rust te nemen
• Maar bij een zweer aan de benen is het ook belangrijk dat u in beweging blijft, door te lopen
• Lopen bevordert het optimaal benutten van de pompfunctie van de kuitspier, wat leidt tot een betere doorbloeding van en vochtafvoer uit de benen en voeten
• Het is heel belangrijk dat u het advies van uw hulpverleners adequaat opvolgt

• Als een ulcus niet wordt behandeld, kan dat leiden tot complicaties zoals, immobiliteit (niet kunnen bewegen), secundaire infecties, abcesvorming van het bot, necrose (afsterven van weefsel), sepsis (bloedvergiftiging) en depressie
• Het is dus belangrijk om een ulcus zo snel en goed mogelijk te behandelen
• De podotherapeut zal de wond schoonmaken, het aanwezige eelt verwijderen en de wond verbinden
• Bij diabetes ontstaan regelmatig drukplekken, die genezing van de wond in de weg staan
• De podotherapeut zet vilttherapie in, om die druk weg te nemen
• De behandeling is er op gericht de oorzaak van de klacht weg te nemen

• De wond en de pijn kunnen meestal goed worden behandeld
• Omdat de stoornis in de bloedsomloop zelf meestal niet verholpen kan worden, houdt u de kans dat er opnieuw een wond ontstaat
• Daarom is het belangrijk, ook na het genezen van beenwonden, altijd therapeutische elastische kousen te blijven dragen

• Er wordt samengewerkt met specialisten in het ziekenhuis, zoals vaatchirurgen, internisten en revalidatieartsen om u te voorzien van de beste zorg
• Voor gespecialiseerde zorg zal de podotherapeut overleggen met de behandelend specialist in het ziekenhuis
• Afhankelijk hiervan kan het noodzakelijk zijn dat u wordt behandeld door het voetenteam en/of het diabetesteam van het ziekenhuis