Instabiliteit van de enkel

Het enkelgewricht bestaat uit 3 botdelen, t.w.: 

• het scheenbeen (tibia)
• het kuitbeen (fibula)
• het sprongbeen (talus)

De stabiliteit van de enkel hangt niet alleen af van de vorm van de botten, maar wordt vooral bepaald door de enkelbanden aan de binnen- en buitenzijde van de enkel en tussen de kuit en het scheenbeen. De 3 buitenbanden voorkomen dat de enkel naar voren schuift en naar binnen klapt (inversie).
Wanneer de enkel een extreme kanteling ondergaat kunnen de banden uitrekken of zelfs scheuren. Dit heet een enkeldistorsie.
Meestal zwikt de voet naar binnen en zakt men door de enkel naar buiten. Hierbij raken de buitenbanden geblesseerd.
Dat noemt men een Inversietrauma.
Het tegenovergestelde, een Eversietrauma, komt minder vaak voor. Dat heeft te maken met het feit dat de binnen-enkelbanden velen malen sterker zijn dan de buiten-enkelbanden, wat weer eerder tot een botbreuk leidt.

Als u regelmatig door uw enkel bent gegaan, of éénmalig een heftig enkeltrauma hebt meegemaakt, kunt u er langdurig restklachten aan overhouden. Die restklachten leiden uiteindelijk tot een chronisch instabiele enkel.
De enkel blijft onvast aanvoelen en u gaat er gemakkelijk doorheen. Ook hebt u nog regelmatig pijn aan uw enkel en treedt er ook zwelling op. Dit wordt veroorzaakt doordat de enkelbanden, of de stabiliserende spieren van de enkel, niet goed zijn genezen, of zijn verwaarloosd na het enkeltrauma.

Er zijn twee soorten instabiliteit, t.w.: 

1. functionele instabiliteit: als de spieren rondom de enkel te kort komen in kracht of coördinatie
2. mechanische instabiliteit: als de enkelbanden of het enkelkapsel te ver opgerekt is, waardoor de passieve stabiliteit van de enkel niet meer zeker kan worden gesteld

Bij een chronisch instabiele enkel komen beide soorten instabiliteit vaak gezamenlijk voor.

Als u meer wilt weten over Instabiliteit van de enkel, verwijzen wij u naar de hoofdstukken  ‘Eversietrauma’ en ‘Inversietrauma’ in de Klachtenwijzer.

• Herhaaldelijk zwikken van de enkel
• De uitgerekte of gescheurde enkelbanden zijn niet goed genezen
• Een eerdere verzwikking/verstuiking is verwaarloosd

• Het gevoel van instabiliteit op oneffen terrein en zelfs op gelijke ondergrond
• Vaak voorkomende verzwikkingen
• Terugkerende zwelling
• Wisselende mate van pijn
• Pijn bij lopen
• Onzeker gevoel bij het lopen
• Stijfheid 
• Het gevoel dat de enkel af en toe ‘op slot springt’
• Vermoeidheid

• Voorkom instabiliteit van de enkel door bij een verzwikking of verstuiking direct te beginnen met de juiste therapie
• Houd u aan de richtlijnen van uw therapeuten
• Draag het door de podotherapeut geadviseerde schoeisel
• Pas de podotherapeutische inlegzolen toe

• De podotherapeut onderzoekt uw klachten en zal u een aantal vragen stellen over het ontstaan van de instabiliteit van de enkel en wat u er zelf al aan hebt gedaan
• Afhankelijk van de ernst van de situatie zal de podotherapeut u adviseren over de mogelijkheden om de pijn en de zwelling te bestrijden en om de restklachten van eerdere trauma’s weg te nemen en/of te voorkomen
• Bij lichte instabiliteit is de therapie gericht op het bestrijden van de zwelling en pijn
• Meestal wordt de voet ingezwachteld
• Het gaan dragen van een elastische kous kan worden geadviseerd
• Taping kan eveneens worden toegepast
• Ook een brace of een spalk kan worden geadviseerd
• Na een eventueel gipsverband kan gedurende een aantal weken taping worden toegepast
• Een (sport)schoenadvies zal zeker aan de orde komen.
• Ook corrigerende podotherapeutische inlegzolen kunnen worden ingezet bij een standsafwijking of bij instabiliteit van de voet.
• Voetspierversterkende oefeningen in combinatie met oefentherapie kunnen worden aangereikt

• Het te verwachten resultaat is goed tot klachtenvrij
• De therapie moet echter vaak wel blijvend worden toegepast
• Bij kinderen kan soms, na enige tijd trainen van de voet musculatuur, het dragen van de zolen worden afgebouwd

• Wanneer mogelijk sprake is van kleine breuken, of van een los stukje bot, wordt u via de huisarts doorverwezen naar een orthopeed, voor verder onderzoek 
• Een röntgenfoto, MRI of CT scan kan eventueel kraakbeen letsel uitsluiten en/of cystes (holtes) opsporen
• Een verwijzing naar een fysiotherapeut kan u helpen om te leren gaan met de belastbaarheid van de enkel met oefentherapie