Charcotvoet

Een Charcotvoet is een aandoening die vaak acuut ontstaat en is gelokaliseerd in het bot en de omgevende steunweefsels. Het gaat gepaard aan roodheid, temperatuursverhoging en zwelling. Er kan ook matige pijn ervaren worden en sommige patiënten herinneren zich een trauma. Een Charcotvoet ontstaat meestal in de middenvoet en is ook vaak eenzijdig.
In slechts 9% van de gevallen zijn beide voeten aangedaan.

De aandoening Charcotvoet is vernoemd naar de Franse arts Charcot. Hij beschreef dit verschijnsel in 1882 voor het eerst. Een Charcotvoet is een zeldzame aandoening, die vrijwel alleen bij mensen met diabetes voorkomt. Slechts 0,1 tot 0,4% krijgt er last van.

De aandoening kan ontstaan door een simpele blessure, zoals verstappen of zwikken of stoten. Het is een serieuze aandoening, die kan lijden tot ernstige voetvervormingen en beperkingen. Er treedt een verandering op in de gewrichtsstand van de voet.
In sommige gevallen is amputatie noodzakelijk met dus blijvende invaliditeit tot gevolg. 

Om te achterhalen of er sprake is van een Charcotvoet zijn röntgenfoto’s en mogelijk ook een MRI-scan noodzakelijk. Uw huisarts kan u hiervoor doorverwijzen naar een gespecialiseerde voetenpoli in het ziekenhuis.
De voetenpoli wordt, afhankelijk van uw gezondheidssituatie, bemenst door o.a. een orthopedisch arts, vaatchirurg of een verpleegkundig specialist vaatchirurgie, internist, revalidatiearts, psycholoog, gipsverbandmeester, podotherapeut, orthopedisch schoenmaker en diabetesverpleegkundige.

Het is algemeen bekend dat mensen met diabetes last kunnen krijgen van hun voeten. Problemen aan de voeten, bij mensen met diabetes I of II, noemt men een ‘diabetische voet’.
Bij diabetes is het daarom heel belangrijk dat de voeten extra goed worden verzorgd. Een dagelijkse controle van de voeten, op blaren, eeltvorming, eksterogen, wondjes, ingroeiende nagels, roodheid en zwelling, is nodig om problemen te voorkomen. Ook een verandering in de stand van de voeten vraagt om aandacht en behandeling.

Het hebben van diabetes kan beschadigingen in de bloedvaten en in zenuwen veroorzaken. Bij beschadigingen in de bloedvaten, perifeer vaatlijden, bestaat de kans dat het bloed minder goed door de benen en voeten stroomt.
Door beschadigingen aan de zenuwen, neuropathie, voelt iemand met diabetes minder in de voeten, waardoor wondjes bijvoorbeeld niet worden opgemerkt.
Zo’n wondje kan gaan ontsteken en uiteindelijk een zweer worden.

Bij mensen met diabetes, genezen wondjes minder snel. Dat maakt de behandeling van wondjes en zweren extra moeilijk. Soms lukt de behandeling niet goed. Dan moet een teen, voet of zelfs been worden geamputererd. Gelukkig kan goed opletten en op tijd behandelen veel problemen voorkomen.

Bij sommige mensen met diabetes ontstaan kleine breukjes in de botten van de voet. Omdat de zenuwen beschadigd kunnen zijn, wordt niet opgemerkt dat er een breukje is ontstaan. De voet is gevoelloos geworden. Hierdoor wordt de botbreuk niet gevoeld.
De voet kan hierdoor vervormen en doorzakken. Ook het lopen gaat moeilijker. Als u doorloopt op deze beschadigde voet, ontstaan er nieuwe kneuzingen of breuken. De voet verliest zijn stevigheid, omdat de banden, die zorgen voor de onderlinge verbinding tussen de botten, geen houvast meer hebben aan het aangetaste bot. Zo ontstaat er een vervorming (doorzakken) van de voet.

Pas als uw been opzwelt en erg warm aanvoelt blijkt dat er iets mis is.
In de beginfase is uw voet/been rood, dik, warm en soms pijnlijk en kan van vorm veranderen. Dit wordt een acute Charcotvoet genoemd.
Het is belangrijk dat een acute Charcotvoet snel wordt behandeld.

Bij Charcotvoet wordt door de specialist/voetenpoli een gipsbehandeling toegepast. Er wordt een nauwsluitend gips aangebracht om de zwelling te verminderen en de pijnklachten te reduceren. Het beschermt de voet tevens tegen verdere vervormingen. Daarbij is rust essentieel.
Het gips zal meer keren worden gewisseld. Een gipsperiode van 6 maanden is niet ongewoon.
Omdat door diabetes een slechte wondgenezing aan de orde kan zijn, kan ook een operatie worden overwogen om de voetbotjes te verwijderen, die de oorzaak zijn van het ontstaan van wonden. Deze kan echter pas plaatsvinden als de huidige wonden genezen zijn.

• Diabetes I of II
• Perifeer vaatlijden
• Neuropathie
• Breken voetbotje(s) zonder dat dit wordt gevoeld
• Manier van lopen verandert door minder gevoel in de voeten
• Wondjes worden niet gevoeld
• Dat kan weer leiden tot vervorming van je voeten en drukplekken, waar eelt ontstaat
• Onder een eeltplek kunnen ontstekingen ontstaan

• Ontstaat acuut
• Is gelokaliseerd in het bot en de omgevende steunweefsels
• Roodheid
• Temperatuursverhoging
• Zwelling
• Matige pijn
• Trauma
• Voetbotje(s) stort(en) plots in
• Verandering van de gewrichtsstand van de voet
• Ernstige vormafwijkingen aan de voet
• Veranderende drukplekken
• Eeltvorming
• Ontstekingen

• Helaas kunt u zelf weinig doen aan een Charcotvoet
• Controleer dagelijks uw voeten op wonden en drukplekken, verkleuringen of vervormingen (ook aan de onderkant, bijvoorbeeld met een spiegel)
• Wanneer u iets niet vertrouwd, of de voet wordt plotseling rood, warm of verandert van vorm, schakel direct medische hulp in
• Houd de bloedsuikers zo stabiel mogelijk
• Loop niet op blote voeten
• Knip nagels recht en niet te kort af
• Zorg dat schoenen niet knellen of drukpunten hebben
• Neem geen voetbaden
• Experimenteer niet zelf met wondjes, laat er meteen naar kijken
• Verklein de kans op complicaties
• Laat de verzorging van uw voeten over aan een medisch pedicure met de aantekening diabetische voet
• Houd u aan het schoenadvies van de podotherapeut
• Neem de rust die u door de behandelaar(s) wordt geadviseerd
• Probeer uw voet niet te belasten

• De podotherapeut onderzoekt uw klachten
• Als er sprake is van een Charcotvoet, wordt u direct, via de huisarts, doorverwezen naar de gespecialiseerde voetenpoli in het ziekenhuis of naar een vaatchirurg of een orthopedisch specialist
• De podotherapeut kan in nauw overleg met uw specialist(en) samenwerken
• De podotherapeut onderzoekt uw voeten op standsafwijkingen, wondjes en eeltvorming
• Eeltvorming kan worden verwijderd
• Bandage kan worden toegepast om drukpunten te ontlasten
• Er kan een (sport)schoenadvies worden gegeven
• Goede schoenen zijn erg belangrijk bij het voorkomen van voetproblemen bij diabetes

• Een Charcotvoet is te behandelen, maar de voet zal altijd extra zorg nodig hebben
• Het is lastiger te behandelen als het laat wordt ontdekt
• De behandeling vindt plaats in het ziekenhuis bij de voetenpoli

• Als er sprake is van een Charcotvoet, wordt u direct, via de huisarts, doorverwezen naar de gespecialiseerde voetenpoli in het ziekenhuis of naar een vaatchirurg of een orthopedisch specialist
• Eventueel kunt u worden doorverwezen naar een orthopedisch schoenmaker voor speciaal schoeisel
• Ook een verwijzing naar een medisch pedicure, met de aantekening diabetische voet, kan worden geadviseerd, om uw voeten en nagels goed en verantwoord te laten verzorgen